سخن دیگران
هر كس مختصری تجربهی فعالیتهای اجتماعی و گروهی داشته باشد، طعم متفاوت تحسین و تنقید را چشیده است. دكتر داریوش صفوت، با وسعت فعالیتهای اجتماعی و گروهیای كه داشت، از جمله افرادی بود كه این طعمهای متفاوت را در سالهای متمادی زندگیش، با گوشت و پوست احساس كرده بود. با شناختی كه از او وجود دارد، اغراق نیست اگر بگوییم نه تحسینها او را مغرور كرد، نه از تنقیدها ناامید و بغضآلود شد. استاد ابوالحسن صبا از بین شاگردانش او را برگزید تا با او تكلیف ردیف موسیقی ایران را روشن كند (اگر چه هیچوقت توفیقش حاصل نشد). حاجآقا محمد ایرانیمجرد، كه به گفتهی خودش صراف (گوهرشناس) موسیقی ایرانی بوده است، هنگام نوازندگی دكتر داریوش صفوت نمیتوانست سكوت كند، و تحسین بیاختیار بر لبانش جاری میشد. البته او برای تحسین دكتر صفوت به اینجا توقف نكرده و گفته بود: من اگر فرزندی داشتم بیشتر از صفوت دوستش نداشتم. تحسینهایی از این دست را دكتر صفوت فراوان شنید و نتیجهاش برای او كنارهگیری بیشتر از صحنه شد، (این مطلب را او به اشاره در مجلهی شهروند امروز شماره 56، بیان كرده است).
علاقهمندان به موسیقی، نقدهای فراوانی را نیز در مورد او خوانده و شنیدهاند. شواهد موجود از فعالیتهای او نشان میدهد كه این انتقادها نیز تأثیر مثبتی در عملكرد وی در حوزهی موسیقی داشتهاند، كه به جایش مورد بحث قرار خواهد گرفت.
دو سال قبل، خانم سودابه فضایلی در مقالهای كه به مناسبت هشتادسالگی دكتر صفوت به چاپ رسیده بود، او را «حكیم موسیقی» نام نهاد، امروزه لقب «پدر موسیقی اصیل ایرانی» برای او مناسبتر است. شاید باشند فرزندانی كه نسبت به پدر، محبتشان را از دست داده باشند، ولی تصور نمیرود كه این از دستدادگی، تأثیری در محبت پدر نسبت به فرزند داشته باشد. نظراتی كه در زیر مطالعه میكنید، نمونههایی است حاصل قدردانی افرادی كه ارزش زحمات او را دانستند. ببینید لقبی جز این به نظرتان میرسد؟ ...
مرحوم پرویز مشكاتیان، استاد فقید سنتور میگوید: «من به عنوان كسی كه سالها در محضر استاد داریوش صفوت به تلمذ نشستهام، بیهیچ گمانی بر آنم كه ایشان از برگزیدگان خداوند هستند. از شهر جاناناند و از تبار راستینان این سرزمین، بیهیچ اغراقی ... او همیشه صحبت از جایگاه معنوی هنرمند، اخلاق هنرمند و واصل شدن به مبدأ و مأخر و مركز زیباییها، به طریق اولی چشمپوشی از مادیات و ملموسات دنیا میكرد». (بانی فیلم ، 10 آذر 82 صفحه 9)
مرحوم جلال ذوالفنون، استاد سهتار، میگوید: «دكتر صفوت شخصیتی است مركب از دانش و هنر و اخلاق، همراه با قلبی آكنده از عشق و ایمان به موسیقی ایرانی كه مدام در طپش است». (همانجا)
آذرسینا، استاد كمانچه و آهنگساز میگوید: «دكتر صفوت اندیشمندی است كه در اثر سالها ریاضت و تعمق برای درك زیربنا و اصول موسیقی دستگاهی ایران، به جایگاهی پرقدر و بالا دست یافت ... در تمام رشتههای موسیقی كسانی تربیت شدند كه بعدها زمام اشاعهی موسیقی نوین ایران را به عهده گرفتند ... و این همه اتفاق نمیافتاد، مگر به همت جناب استاد داریوش صفوت». (همانجا)
گنجهای استاد كمانچه میگوید: «من از دكتر صفوت مطالب اخلاقی بسیاری آموختهام، وی مرتب برای ما از اخلاق و دوستیهای عارفانه میگفت». (همانجا)
كیانی استاد سنتور و مدیر فعلی مركز میگوید: «مهمترین نكتهای كه در آموزشهای ایشان رعایت میشد، اهمیت دادن به معنویت در هنر موسیقی بود، تا ما جوانهای قدیم را به این سو بكشاند، كه برای حفظ موسیقی ایرانی، اخلاق از همه مهمتر است. تا این هنر بتواند جایگاه معنوی خودش را بیابد». (همانجا)
چند نفر از شاگردان ایشان در مجلهی شهروند امروز، در شمارهی 56 تحت عنوان «كنسرتی كه برگزار نشد»، مقالاتی را به پاس زحمات او نوشتند، كه بعضی چاپ و بعضی به دلیل دیر شدن چاپ نشدند. اكنون در این قسمت، این مقالات به صورت كامل درج میگردد:
به مناسبت چهلمين روز درگذشت دكتر صفوت نيز در روزنامه بهار شماره 136 ويژهنامهاي منتشر گرديد و چند نفر از شاگردان ايشان در اين ويژهنامه و همچنين در روزنامه اعتماد شماره 2691 مقالاتي نوشتند كه برخي از اين مطالب را در اينجا مشاهده خواهيد كرد.
لازم به ذكر است كه دوستان و شاگردان ايشان مطالب فراواني را ارسال كردهاند كه در آرشيو موجود است و بعد از انتشار آن به صورت مكتوب به مرور در سايت نيز درج خواهد شد.
پرويز مشكاتيان
شهرام ناظری
محمد مقدسی
فرمان مرادی
ستاره صفوت
ضيا ميرعبدالباقي
لويد ميلر
امينپاشا صمديان